སྒོ་མེ་རྡོ་རའི་མ་ཎི་ཁང་།    སྒོ་མེ་རྡོ་རའི་མ་ཎི་ཁང་།   (མཚོ་ལྷོ) སྒོ་མེ་སངས་རྒྱས་ལྷ་མཆོག   དང་པོ། སྡེ་བ་ངོ་སྤྲོད་རགས་བསྡུས།       སྒོ་མེ་རྡོ་ར་ཞེས་པའི་ཡུལ་ཚོ་འདི་ནི་ཁྲི་ཀ་རྫོང་མཁར་ནས་བྱང་ཕྱོགས་སུ་སྤྱི་ལེ་བཞི་བཅུའི་མཚམས་སུ་གནས་པའི་གྲོང་ཚོ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཚོ་བ་འདི་ནི་མདོ་སྨད་ལོ་རྒྱུས་དག་ན་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་སྒོ་མེ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་ཞེས་པའི་སྒོ་མེ་བར་མའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས། སྤྱིར་ཁྲི་ཀའི་སྒོ་མེ་སྟོང་དཔོན་ནམ་ཀ་རིང་སྟོང་དཔོན་འོག་ཏུ་སྒོ་མེ་གོང་ཞོལ་གཉིས་ཀ་འདུས་མོད། སྤྱི་ལོ1921ལོར་སྒོ་མེ་གོང་ཞོལ་གཉིས་སུ་གྱེས་ཤིང་སྒོ་མེ་གོང་མ་ལའང་སྟོང་དཔོན་བགོས། ཕྱིས་སུ་སྒོ་མེ་གོང་མ་ལས་སྒོ་མེ་ཚོ་བཞི་(སྟག་ལུང། ལྷ་ཁང་ཐང། མཛོ་སྣ། སྣེ་ན།)ལོགས་སུ་གྱེས་སྟབས་འདི་ལ་སྒོ་མེ་བར་མ་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས། སྐབས་དེར་མི་རྣམས་འགྲོ་འདུག་གནས་སྤོར་གྱི་དབང་གིས་སྒོ་མེ་ཚོ་བཞིའི་སྡེ་གྲངས་དང་ཁྱིམ་གྲངས་རྣམས་མང་དུ་འཕེལ་ཏེ་ཚོ་སྡེ་བདུན་དུ་གྱུར། སྤྱི་ལོ1938ལོར་གཡག་ལུང་དང། རྡོ་ར། རྫོང་འགོ་གསུམ་ཚོ་སྡེ་ལ་བརྩིས་ནས་སྒོ་མེ་བར་མའི་ཁྲལ་གྲལ་དུ་བཞག་པ་མ་ཟད། ཆུ་ནག་བརྒྱ་དཔོན་ཚོ་བ་ཡང་སྒོ་མེ་བར་མའི་གྲས་སུ་བཞག་སྟེ་སྡོམ་པའི་ཚོ་སྡེ་བརྒྱད་དུ་གྱུར་པར་བརྟེན་“སྒོ་མེ་ཟངས་ཁ་བརྒྱད་”ཅེས་གྲགས་པ་ནས་བཟུང་ཚོ་བ་འདི་ལའང་སྒོ་མེ་རྡོ་ར་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ཡིན།      རྡོ་ར་ཞེས་པའི་ཡུལ་ཚོ་འདི་ལ་ཐོག་མར་དུད་ཁྱིམ་གསུམ་ཡོད་ལ། དེ་ནི་ཕལ་ཆེར་སྤྱི་ལོ་གཅིག་སྟོང་བདུན་བརྒྱའི་མཚམས་སུ་རྨ་ཕ་རིའི་མགོ་མང་རྡོ་ར་ནས་མཆེད་ཡོང་པར་བཤད། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་ཚོ་འདིའི་མིང་ཡང་མཆེད་ཁུངས་སོར་བཞག་གིས་རྡོ་ར་ཞེས་བཏགས་འདུག་ལ། ཡང་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཐོག་མའི་ཁྱིམ་ཚང་དེས་རྡོ་ཡི་ར་བ་བསྐོར་ནས་བསྡད་པའི་དབང་གིས་རྡོ་ར་ཞེས་པའི་མིང་ཐོགས་པ་ཡིན་ཟེར་ནས་བཤད་མཁན་ཡང་འདུག  དེ་རྗེས་སུ་སྤྱི་ལོ་གཅིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱའི་མཚམས་སུ་ཕྱོགས་སོ་སོ་ནས་ཁྱིམ་ཚང་ཁ་ཤས་ཡོང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྱིམ་མགོ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་བྱུང་ཞིང། སྤྱི་ལོ་གཅིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱའི་འགོ་བསྟོད་དུ་སྡེ་བ་འདི་ལ་ཁྱིམ་གཞི་ཆེན་པོ་བཅུ་གསུམ་བྱུང་འདུག  དེ་ནས་བཟུང་ཕྱོགས་ཡོང་གི་འོང་མཚམས་ཆད་དེ་ནང་གི་ཁྱིམ་གཞི་བཅུ་གསུམ་པོ་འཕེལ་སྟབས་ལ་བརྟེན་ནས། ད་ལྟ་སྡེ་གྲོང་འདི་ལ་གཞི་ཁྱིམ་བརྒྱ་དང་སུམ་ཅུའི་བདག་ཉིད་ཅན་དུ་གྱུར་འདུག     ཚོ་བ་འདིའི་ཡུལ་གྱི་བཀོད་པའི་ཆ་ནས་རྫ་རི་དང་བྲག་རི། སྤང་རི། ནགས་རི་སོགས་རི་སྣ་མང་པོ་འཛོམས་པ་མ་ཟད། གསོམ་སྡོང་གི་ནགས་ཚལ་སྟུག་ཅིང་ཤུག་སྡོང་ཡང་ཧ་ཅང་མང། ཆུ་མིག་དང་ཆུ་ཕྲན་ལ་སོགས་པའི་ཆུ་སྣ་མང་དུ་འཛོམས་པོའི་ས་གཤིས་བཟང་སྟབས། རི་དྭགས་ཀྱང་རྣ་བ་དང་གླ་བ། ཅེ་སྤྱང། ཝ། སྟག་གཟིགས་ལ་སོགས་མང་དུ་རྒྱུ་བཞིན་ཡོད། ཚོ་བ་འདིའི་ཡུལ་མིའི་འཚོ་རྟེན་གྱི་གཙོ་བོ་ནི་ཕྱུགས་ལས་ཡིན་ཞིང་ཞོར་ལ་ཞིང་ལས་ཤིག་ཀྱང་གཉེར་གྱིན་ཡོད། གྲོང་ཚོ་འདི་ནི་གནའ་དུས་སུ་རྨ་ཕ་རིའི་འབའ་ཙེ་དང་མགོ་ལོག་རྭ་རྒྱའི་ཕྱོགས་ནས་སྐུ་འབུམ་དང་ཟི་ལིང་ལ་མཇལ་བ་དང་ཚོང་ལ་བགྲོད་སའི་བཞུད་ལམ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། དེ་བས་ལོ་ལོན་རྒན་པའི་ངག་སྒྲོས་ལྟར་ན་སྡེ་བ་འདིའི་མ་ཎི་ཁང་དུ་དངུལ་ཆུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ཨ་ལགས་བླ་ཁོ་རིན་པོ་ཆེ། ཡུལ་འདིའི་བླ་མ་ཨ་ལགས་ཁམས་རིལ་ལ་སོགས་པའི་བོད་གངས་ཅན་གྱི་བླ་མ་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་འཕེལ་བཞུད་ཀྱི་ལམ་ནས་ཞག་བཞུགས་གནང་མྱོང་བ་ཤིན་ཏུ་མང་ལ། སྐུ་འབུམ་དགོན་པའི་རྒྱུད་པ་གྲྭ་ཚང་ཡང་ཆེད་དུ་གདན་ཞུ་ཞུས་ནས་ཞག་བཞུགས་གནང་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་ཚན་ཁ་རབ་ཏུ་འབར་བའི་གཡང་སྡེ་ཕྱུག་མོ་ཞིག་ཡིན་པར་རྒྱུན་དུ་བརྗོད།   གཉིས་པ། མ་ཎི་ཁང་གི་བྱུང་བ།       སྤྱིར་མ་ཎི་ཁང་ཞེས་པ་ནི་མ་ཎི་ཡིག་དྲུག་གི་གཟུངས་བ་བྱས་པའི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་སའི་ཁང་བ་ལ་ཟེར་ཞིང། སྔོན་གྱི་དུས་ནས་བཟུང་བོད་ཆོས་ལྡན་གྱི་ཡུལ་གང་དུ་ཚོ་བ་ཡོད་ན་དེར་མ་ཎི་ཁང་དང། བོད་དུད་ཁྱིམ་གང་དུ་མཆིས་ན་དེར་དར་ལྕོག་ཡོད་པ་ནི་བོད་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་རྟགས་མཚན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་རེད། དེ་བས་སྒོ་མེ་རྡོ་ར་འདི་ལའང་བོད་སྡེ་མཚོན་བྱེད་དང་ཡུལ་མིའི་ཕྱག་བསྐོར་དང་མཆོད་འབུལ་བྱེད་སའི་རྟེན་གསུམ་ལ་བོད་གངས་ཅན་གྱི་མེ་ཏོག་ཕོག་པའི་ལྷ་སྐལ་མ་ཎི་ཡིག་དྲུག་གི་གཟུངས་བ་བྱས་པའི་མ་ཎི་འཁོར་ལོ་ཞིག་བཞེངས་ཡོད་པ་ནི་སྨྲས་མ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། སྡེ་ཚོ་འདིའི་མ་ཎི་ཁང་ནི་སྡེ་གྲོང་གི་འགོ་སྟོད་དུ་བཞེངས་འདུག་ལ། དེ་ནི་ཕལ་ཆེར་སྤྱི་ལོ་གཅིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱའི་ནང་དུ་བཞེངས་བ་ཞིག་ཡིན་པར་ངེས། རྒྱུ་མཚན་ནི་སྤྱི་ལོ་གཅིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱའི་འགོ་བསྟོད་དུ་སྡེ་བ་འདིའི་མ་ཎི་ཁང་ལ་ཁང་ལེབ་གྱན་ལྔ་དང་ར་བསྐོར་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཡོད་ལ། ནང་གི་རྟེན་ཆས་ལའང་གདུགས་དཀར་དང་སྒྲོལ་མ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་སོགས་ཀྱི་ཐང་ཀ་ཁ་ཤས། ད་དུང་མཆོད་ཆས་ལའང་དངུལ་དཀར་གྱི་མཎྜལ་དང་དངུལ་སྐོང་བཅུ་གྲངས། བདུན་ཚར་ཆེ་ཆུང་ཁ་ཤས། དུང་དཀར་ཆ་གཅིག་ལ་སོགས་པའི་མཆོད་རྫས་ཀྱང་མང་པོ་ཡོད་པར་བཤད། སྐབས་དེར་སྡེ་བའི་ཤེས་བྱ་(ཆོས་འདོན་ཤེས་མཁན་)འགའ་རེས་དབྱར་འགོ་སླེབས་མཚམས་སུ་རང་བྲོ་རང་ཁྱེར་བྱས་ཏེ་མ་ཎི་ཁང་ནས་ཉིན་གཉིས་གསུམ་ཙམ་ལ་སྡེ་བ་འདིའི་ལོ་ཏོག་དང་ནོར་ལུག་ལ་རང་བྱུང་གི་གནོད་པ་སེལ་ཆེད། དྲག་ཆར་དང་སེར་བ་འགོག་པའི་སེར་འགོག་གི་ཆོ་ག་སྒྲུབ་པའི་སྲོལ་དང་། ཟླ་བཞི་བའི་ནང་དུ་བཞི་བའི་སྨྱུང་གནས་སྲུང་བ། དབྱར་ཟླ་དྲུག་པའི་ནང་དུ་ཨོ་རྒྱན་སྟོང་མཆོད་ཀྱི་ཆོ་ག་སྒྲུབ་པའི་ལུགས། དགུན་ཟླ་བཅུ་བའི་ནང་དུ་དགུན་སྲུང་ཞེས་པའི་སྲུང་བ་དེ་ལ་རྟ་མགྲིན་དང་སེང་གདོང་གི་ཆོ་ག་ཉིན་ཁ་ཤས་ལ་སྒྲུབ་པའི་སྲོལ་ཡོད་འདུག  ཆོས་ཐོག་དེ་དག་གི་སྐབས་སུ་སྡེ་བའི་ལོ་ལོན་དང་རྒན་པ་རྣམས་མ་ཎི་ཁང་དུ་ཡོང་ནས་མ་ཎི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་དང་ཕྱག་མཆོད་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་སྒྲུབ་སྡུག་སྤོང་གི་བྱ་བ་མང་དུ་བསྒྲུབས་པའི་དཔེ་བཟང་པོ་ཞིག་ཀྱང་འདུག དེ་རྗེས་སུ་རིག་གསར་གྱི་རླུང་འཚུབ་ཁྲོད་ནས་སྡེ་བའི་མ་ཎི་ཁང་གི་མ་ཎི་འཁོར་ལོ་མེད་པར་བཏང་ཞིང། ཐང་ག་དང་རྟེན་ཆས་རྣམས་རིག་པ་རྣོ་བའི་སྡེ་མི་ཨ་ཁུ་གཡང་འབུམ་དང་ཁོང་གི་ཨ་ཞང་གཉིས་ཀྱིས་སྡེ་བའི་གཞི་བདག་བྲག་དཀར་ལྷ་རྒྱལ་དགེ་བསྙེན་གྱི་རི་འདབས་སུ་བཅོལ་མའི་ཚུལ་དུ་སྦས་སྐུང་བྱས། སྐབས་དེར་སྡེ་བའི་མ་ཎི་ཁང་ནི་སྡེ་བ་འདིའི་སྤྱི་གཞུང་གི་འབྲུ་མཛོད་ཁང་དུ་གྱུར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ད་ལྟའང་མ་ཎི་ཁང་ལ་སྤྱི་ཁང་ཞེས་འབོད་སྲོལ་འདུག     དེ་རྗེས་སུ་ཆོས་སྒོ་ཕྱིར་ཕྱེས་རྗེས་སྔོན་གྱི་འབྲུ་མཛོད་ཁང་དེ་གཙང་གསལ་ཡང་དག་པ་ཞིག་བྱས་ཏེ་སླར་ཡང་སྡེ་བའི་མ་ཎི་ཁང་དུ་གྱུར་བར་བྱས། སྐབས་དེར་འདུ་ཁང་གསར་བཟོ་དང་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱ་ཐུབ་མེད་ནའང། ཨ་ཁུ་གཡང་འབུམ་སྔོན་ལ་ཁོས་སྦས་སྐུང་བྱས་པའི་རྟེན་རྙིང་དེ་དག་ལེན་དུ་འགྲོ་དུས། ཐང་ག་རྣམས་ཡོངས་སུ་རུལ་ཟིན་ལ། ཤུལ་དུ་ལྷག་པ་ནི་དངུལ་ཆས་དེ་དག་དང་དུང་དཀར་ཡ་གཅིག་ལས་གཞན་རྣམས་ཕྱིར་བསྣམས་རྒྱུ་མེད་པར་གྱུར། དེ་བས་སྡེ་བའི་ལོ་ལོན་རྒན་པ་ཚོས་སྙན་གསང་ཞུས་པ་ལྟར་རང་སྡེ་བའི་ལྷ་བཟོ་ཨ་ཁུ་བློ་བཟང་ཤེས་རབ་ཚང་གིས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་གི་གྱན་ཐང། གདུགས་དཀར་གྱི་གྱན་ཐང། སྒྲོལ་མའི་གྱན་ཐང་བཅས་གྱན་ཐང་གསུམ་གསར་བཞེངས་བྱས་ཏེ་མ་ཎི་ཁང་དུ་བཞག ད་དུང་སྐབས་དེར་ཉམས་པ་སླར་གསོའི་ཚུལ་དུ་མ་ཎི་འཁོར་ཆེན་གཉིས་གསར་བཞེངས་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྡེ་བའི་རྒན་གྲས་རྣམས་ཤིན་ཏུ་དགའ་ཞིང། ཡིད་རབ་ཏུ་མགུ་ནས་ཉིན་མཚན་དབྱེར་མེད་ལ་འཁོར་མཚམས་ཆད་མེད་དུ་བསྐོར་བ་ཡིན། དེ་ནས་བཟུང་སྡེ་བའི་མ་ཎི་ཁང་འདི་ནི་ལྷ་རྟེན་ཆོས་གསུམ་འཛོམས་པའི་འདུ་ཁང་གྲལ་དག་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བ་ཡིན། དེ་རྗེས་སུ་སྔོན་གྱི་སྲོལ་བཟང་པོ་དེ་དག་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་མཁན་གྱི་སྲུང་བ་འདོན་མཁན་མི་སྐྱའང་ཁ་ཤས་ཡོད་ཅིང། དེ་དག་ལའང་ཆོས་ཐོག་གི་སྐབས་སུ་སྔོན་དང་མི་འདྲ་བར་སྡེ་བའི་གཉེར་བ་ཟེར་ནས་ཁྱིམ་ཚང་འགའ་རེ་ཡིས་རེས་བསྐོར་ནས་སྡེ་བ་ཡོངས་ལ་མར་རྩམ་ཉུང་ངུ་རེ་བསྡུས་ནས་སྲུང་བ་འདོན་མཁན་རྣམས་ལ་གཡོ་སྦྱོར་བྱེད་མཁན་གྱི་མི་སྣ་ཁ་ཤས་བསྐོ་གཞག་བྱས་ཏེ་གོང་བཀུར་ཐོབ།     སྤྱི་ལོ་2000ལོར་སྡེ་མི་ལྷན་འཛོམས་ཐོག་ལོ་ལོན་རྒན་གྲས་གཙོ་བྱས་ཏེ་སྡེ་དཔོན་དང་མི་དམངས་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས། མ་ཎི་ཁང་འདི་གསར་དུ་བཞེངས་དགོས་པའི་གྲོས་ཁ་གཅིག་མཐུན་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས། སྔོན་གྱི་ཁང་རྙིང་གྱན་ལྔ་གཞིར་བཞག་ནས་ར་སྐོར་ཅུང་ཙམ་རྒྱ་བསྐྱེད་དེ་རྟ་སྒང་མའི་ཚུལ་གྱི་འདུ་ཁང་གྱན་ལྔ་གསར་བཞེངས་དང་། ཤར་ན་ཁང་ལེབ་མཛོད་ཁང་གྱན་གཉིས། ལྷོ་ན་ཇ་ཁང་གྱན་གསུམ། ནུབ་ན་ཚོགས་ཁང་གྱན་ལྔ་བཅས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་། འདུ་ཁང་སྟེང་གི་གསེར་ཏོག་དང་རྒྱལ་ཕིབས་ལ་གསེར་མདོག་གི་གཟི་འོད་འབར་ཞིང་། ནང་གི་ཤིང་འབུར་བརྐོས་རུས་དག་ལའང་ཚོན་རྩི་སྣ་ཚོགས་བྱུག་ནས་མཛེས་པར་རྒྱན། རྟེན་ཆས་ལའང་འབྱོར་བ་རྒྱས་ཤིང་དད་མདུན་ཆེ་བའི་ཁྱིམ་ཚང་འགས་སྦྱིན་བདག་བྱས་ཏེ། གསར་དུ་གྱན་ཐང་བཅུ་ཐམ་པ་ལེགས་བཞེངས་བྱས། དེ་དག་ནི་འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་གྱན་ཐང་གཉིས། ཀུན་རིག་རྣམ་པར་སྣང་མཛད། སྟོན་པ་གཙོ་འཁོར་གསུམ་པ། སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས། སྟོང་བཤགས་ལྷ་སོ་ལྔ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་། གདུགས་དཀར། སྒྲོལ་མ། རྣམ་སྲས། དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་བཅས་བཞེངས་བར་བརྟེན། ཁྱོན་བསྡོམས་གྱན་ཐང་བཅུ་གཉིས་བཞུགས་སོ། སྐུ་རྟེན་ལ་རྣམ་རྒྱལ་མའི་མཆོད་རྟེན་ཆུང་ངུ་ཞིག་དང་། སློབ་དཔོན་པདྨའི་ཟངས་སྐུ་དང་རྗེ་སྐུ་གཅིག་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་རྟེན་ལྔ་དྲུག་ཙམ་མཆིས། མཆོད་རྫས་ལ་རྟེན་རྙིང་བྱིན་ཅན་དངུལ་དཀར་གྱི་མཎྜལ་གཅིག་དང་། དུང་དཀར་གཅིག འབུད་རྡུང་བཀྲོལ་གསུམ་གྱི་རོལ་ཆས་ཆ་ཚང་ཞིག་འདུག། དེ་དག་ནི་སྡེ་བ་འདིའི་ཡུལ་མི་ཚོའི་ཕྱག་མཆོད་དང་དགེ་སྒྲུབ་གྱི་དད་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་ནས་ད་བར་དུ་ཉར་ཚགས་དམ་པོར་བྱས་ཏེ་མཆོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་ནས་འདུག  དེ་ནས་བཟུང་སྡེ་མི་རྣམས་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་བློ་ཁ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་ཆོས་ཕྱོགས་ལ་འཁོར་བར་བརྟེན། སྡེ་བའི་སྲུང་བ་འདོན་མཁན་ཡང་མང་དུ་གྱུར། ཆོ་གའི་ཕྱག་ལེན་ཀྱང་སྔར་ལས་མང་དུ་བཏང་། ཨ་ལགས་ཏིང་ཀྱཱ་རིན་པོ་ཆེ་ཡིས་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་བ་བཞིན་ཟླ་རེར་ཚེས་བཅུ་འདོན་པའི་སྲོལ་བྱུང་། ཁམས་གསེར་རྟའི་ཕྱོགས་ནས་ཡོང་བའི་བླ་མ་ཐུབ་བསྟན་ཚུལ་ཁྲིམས་མཆོག་གིས་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་བ་བཞིན། ཁོང་གི་ཐུགས་བཀོད་ལྟར་དགུན་ཟླ་བཅུ་བའི་ཚེས་ཆེན་བཅོ་ལྔ་ནས་ཉིན་གྲངས་བདུན་ལ་སྡེ་མི་ལྷན་འཛོམས་ཐོག་བདེ་ཆེན་ཞིང་སྒྲུབ་ཚོགས་པའི་སྲོལ་བཟང་བྱུང་། མ་ཎི་ཁང་འདི་ལ་ད་དུང་བྱིན་རླབས་ཀྱི་ཚན་ཁ་རབ་ཏུ་འབར་ཞིང་རིན་ཐང་གཞལ་དུ་མེད་པའི་རྟེན་རྫས་ཤིག་ཡོད་པ་ནི། དུས་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་དང་ཀུན་རིག་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་གཉིས་ཡིན་ལ། དེ་ནི་སྡེ་བའི་རྟེན་རྫས་རྩ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་པས་སྡེ་བས་ཀྱང་སྔོན་གྱི་འགྲོ་ལུགས་ལྟར་རྡོ་ར་གྲྭ་ཚང་གི་དགེ་འདུན་པ་ཁོ་ནར་གཡར་བ་ལས་གཞན་དུ་གང་ལའང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་མེད།  དེང་གི་དུས་འདིར་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་སྲིད་ཇུས་དང་ཏང་གི་བཀའ་དྲིན་བཟང་བོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་སྲིད་ཇུས་འོག་ནས། སྡེ་བའི་ནང་དུའང་སྲུང་བ་འདོན་མཁན་ནམ་ཨ་ཁུ་དཔོན་(སྔགས་པ་)ཡང་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་དང་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པའི་སྒང་ཡིན། ད་ལྟ་ཁྱོན་སྡོམ་ཨ་ཁུ་དཔོན་རྒན་གཞོན་ཉི་ཤུ་རྩ་གྲངས་བཞུགས་པ་དང་།  ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་དུ་སོང་བ་དང་བསྟུན་ནས་སྡེ་བའི་རྒན་དར་གཞོན་གསུམ་ལའང་མ་ཎི་ཁང་འདི་ཇེ་རྒྱས་ཇེ་ལེགས་སུ་གཏོང་བའི་རེ་འདོད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྟབས། ཚང་མས་གྲོས་ཁ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་ཡུལ་འདིའི་རེ་སྐྱབས་ཞུ་སའི་ཨ་ལགས་ཏིང་ཀྱཱ་རིན་པོ་ཆེ་ཚང་ལ་ཡར་ཞུ་ཞུས་པ་བཞིན། ཁོང་གིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་རེ་བ་དང་དུ་བླངས་ནས་ཐུགས་བསམ་བཞེས་མཐར། མ་ཎི་ཁང་འདི་ལ་མ་འོངས་སྔོན་གཟིགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་མཚན་བཟང་བོ”བཀྲ་ཤིས་ཆོས་འཕེལ་གླིང”ཞེས་བཀྲ་ཤིས་ཤིང་ཆོས་འཕེལ་བའི་ཡུལ་ཞིིག་ཏུ་གྱུར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་མཚོན་བྱེད་དུ་མཚན་བཟང་བོ་འདི་གསོལ་བ་ཡིན། དེ་ནས་བཟུང་སྡེ་བ་འདིའི་མ་ཎི་ཁང་ལ་སྡེ་མི་ཀུན་གྱིས་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་འཕེལ་གླིང་ཞེས་འབོད་ཀྱིན་ཡོད།     རྡོ་རའི་མ་ཎི་ཁང་གི་བྱུང་བ་རགས་བསྡུས་འདི་ལ་ཡིག་ཐོག་ནས་རྒྱུ་ཆ་གཅིག་ཀྱང་མ་རྙེད་པས། སྡེ་བའི་རྒན་གྲས་ཨ་ཁུ་གཡང་འབུམ་གཙོ་བྱས་ནས་མྱི་རྒན་རྣམས་ལ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་ནས་བྲིས་པ་ཞིག་ཡིན། སྤྱིར་ཁོ་བོ་ནི་འདི་ལྟ་བུའི་ལོ་རྒྱུས་འབྲི་མཁན་ཞིག་རྩ་ནས་མིན་ནའང། ཨ་ཞང་གྲགས་པས་ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་སྐུལ་མ་བྱས་སྟབས། རྒན་པོའི་ངག་སྒྲོས་རྣམས་གཞི་ལ་བཞག་ནས་མ་ཎི་ཁང་གི་ངོ་སྤྲོད་ཞིག་གི་ཚུལ་དུ་སྤྱི་ལོ་2018ལོར་སྒོ་མེ་སངས་རྒྱས་ལྷ་མཆོག་གིས་རྩོམ་ཁུལ་བྱས་པ་ཡིན།
   Mani Temple  subjects 8859 For more information about this term, see Full Entry below.Subjects Geographical FeaturesReligiousBuddhist & Bön Religious SettlementsTempleFull EntryRelated Subjects (1)Related Places (2)Related Audio-video (1)Related Texts (1) Triga  places 1176 For more information about this term, see Full Entry below.Feature Type CountyPlaces EarthAsiaChinaQinghaiTsolho Tibetan Autonomous PrefectureFull EntryRelated Subjects (1)Related Places (76)Related Images (192)Related Texts (116)Related Audio-video (81) མ་ཎི་འཁོར་ལོ  terms 143459  Wyliema Ni 'khor lo/ExpressionFor more information about this term, see Full Entry below.Terms mama gdung /Full EntryRelated Images (210)Related Texts (1)